ลัทธิ 3 แบบนี้ไม่ใช่พุทธศาสนา

สิ่งที่เรียกว่าลัทธินอกพระพุทธศาสนามี 3 ประการคือ

1. ลัทธิกรรมเก่า (ปุพเพกตเหตุวาท )
คือพวกที่ถือว่า สิ่ง ใดก็ตามที่ได้ประสบ จะเป็นสุขก็ตาม ทุกข์ก็ตาม มิใช่สุขมิใช่ทุกข์ก็ตาม
ล้วนเป็นเพราะกรรมเก่าที่ได้ทำไว้แต่ปางก่อน เรียกสั้นๆว่า ปุพเพกตวาท



2. ลัทธิ พระเป็นเจ้า (อิสสรนิมมานเหตุวาท)
คือพวกที่ถือว่า สิ่งใดก็ตามที่ได้ประสบ จะเป็นสุขก็ตาม ทุกข์ก็ตาม ไม่ใช่สุขไม่ใช่ทุกข์ก็ตาม ล้วนเป็นเพราะการบันดาลของเทพผู้ยิ่งใหญ่
เรียกสั้นๆว่า อิศวรกรณวาท หรือ อิศวรนิรมิตวาท



3. ลัทธิเสี่ยงโชค ( อเหตุอปัจจัยวาท )
คือพวกที่ถือว่า สิ่งใดก็ตามที่ได้ประสบ จะเป็นสุขก็ตาม ทุกข์ก็ตาม ไม่ใช่สุขไม่ใช่ทุกข์ก็ตาม ล้วนหาเหตุปัจจัยไม่ได้
ถึงคราวก็เป็นไปเอง เรียกสั้นๆว่า อเหตุวาท



ทั้ง 3 ลัทธินี้ ไม่ชอบด้วยเหตุผล ถูกยันเข้า ย่อมอ้างการถือสืบๆกันมา เป็นลัทธิประเภท อกิริยา
หากยึดมั่นถือตาม เข้าแล้วย่อมให้เกิดโทษคือ
ไม่เกิดฉันทะ และความพยายามที่จะทำการที่ควรทำ และเว้นการที่ไม่ควรทำ

คำสอนประเภท อกิริยา คือ หลักคำสอนหรือทัศนะแบบที่ทำให้ไม่เกิดการกระทำ
เป็นมิจฉาทิฏฐิอย่างร้ายแรง

ที่มา ทำอย่างไรจึงจะให้เชื่อเรื่องกรรม
พระธรรมปิฏก (ป.อ. ปยุตโต)